Faik Paşa, 1814-1866 yılları arasında yaşamış ve Yunanistan’ın Syra adasında fakir bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur (1814). 12 yaşında İstanbul’da bir yetimhaneye yerleştirildi. Bir eczanede çırak olarak çalıştı, daha sonra Maltepe Askeri Hastanesi’nde eczacı yardımcısı olarak görev yaptı, 1844’te tıbbiye okuluna girdi ve askeri eczacı olarak mezun oldu.
Kırım Savaşı sırasında askeri sağlık kuruluşlarının ilaç ve tıbbi malzeme ihtiyaçlarını karşılamak için büyük çaba gösterdi ve Osmanlı ordusunun baş eczacısı olarak atandı.
1859 yılında ‘tuğgeneral’ rütbesine terfi etti. 1862’de Londra, 1855’te Paris ve 1863’te İstanbul Dünya sergilerinde katıldığı ilaç ve morfin koleksiyonları ile madalyalar kazandı.
Pera
1849’da, Beyoğlu Pera Caddesi’nde (İstiklal Caddesi) açtığı Grand Pharmacia Della Suda, İstanbul’daki ilk eczanelerden biriydi.
Société de Pharmacie de Constantinople ve Société Impérial de Medicina de Constantinople: Faik Paşa, bu derneklerin kurucularından biriydi ve Osmanlı İmparatorluğu’ndan Société de Pharmacie de Paris’in (bugünkü Académie Nationale de Pharmacie) ilk üyesiydi.
Osmanlı İmparatorluğu’na hizmetlerinden dolayı ‘Paşa’ unvanı verildi ve adı Della Suda yerine Faik Paşa olarak değiştirildi.
Türk afyonu, Avrupa’da en iyi bilinen afyon olarak yüksek kaliteli morfin içerir. Francesco della Suda ve oğlu Eczacı Giorgio della Suda Faik Paşa II (1835-1913), Türk Afyonu’nu ilk kez Avrupa Kongreleri’nde sergilediler ve ödüllendirildiler. Bu dönemde, Çukurcuma’da Galatasaray Caddesi’ne ve Turnacıbaşı’na kadar uzanan taş bina, Abdülaziz döneminin ünlü eczacısı Francesco della Suda’nın adıyla anıldı ve Saint-Esprit mezarlığında bir katafalk üzerinde onun büstü bulunmaktadır.
Della Sudda
Emra Aracı’nın Donizetti Paşa Biyografisi’nde, Francesco Della Suda (Faik Paşa I’in torunu), “bir İstanbul beyefendisinin oğlu, bir beyefendi” olarak anılmıştır. Franz Liszt’in (1880) öğrencisi olan Della Suda, ünlü pedagoglar Theodor Leschetizky (1830-1915) ve Theodor Kullak (1818-1882) ile de çalıştı. Sosyal ve dost canlısı bir kişiliğe sahipti.
12 Mayıs 1882’de, Della Suda Chopin’in Barcarolle’unu çaldı; öğretmeni Liszt, onun çalma tarzını Westphalia’da koşan bir atınkine benzetti. Hiç evlenmeyen Della Suda, Beyoğlu’ndaki Faik Paşa Caddesi’ndeki müstakil evlerde Dandigin adlı bir uşakla birlikte yaşadı.
Faik Paşa I, caddemize (Francesco della Suda) adını verdi.
Faik Paşa’nın oğlu (Faik Paşa II) Giorgio Della Suda (14 Aralık 1835, İstanbul – 7 Ocak 1913, İstanbul)
Faik Paşa Caddesi
Della Suda ailesinin son temsilcisi, çocuksuz olarak Faik Paşa Caddesi’ndeki aile evinde vefat eden piyano öğretmeni Francesco della Suda oldu.
Bay Francesco Della Suda, piyano dersleri veriyordu ve öğrencilerinden biri olan Zeynep Altar’a çok bağlıydı. Zeynep Hanım, 1902-1995 yılları arasında yaşayan Cevat Memduh Altar’la evliydi. Bay Suda, genç öğrencisini çok seviyordu ve 1933 yılında düğün hediyesi olarak ona bir altın kolye verdi. Bu kolye, Osmanlı İmparatorluğu Sultanı Abdulaziz tarafından anı nesnesi olarak bir hediye olarak Della Suda’nın annesine verilmişti. Bu kolye, hala Altar ailesinin elinde ve çok yüksek ahlaki bir değere sahiptir.
Francesco della Suda, fotoğrafını M. Cevat Altar’a verdi. Bu fotoğraf da Altar ailesi arşivlerinde bulunmakta ve Müzik ve Andante Dergisi’nde yayımlanmıştır. Altar ailesine ve Emre Arıcı’ya ve Andante’ye özel teşekkürler.
